Przyczyny zwyrodnień stawów dłoni
Główną przyczyną choroby zwyrodnieniowej stawów jest zużycie chrząstki stawowej, która z wiekiem staje się coraz cieńsza i traci elastyczność. Zwężenie szpar stawowych dłoni prowadzi do zwiększonego tarcia między kośćmi, co wywołuje stan zapalny, ból i zmiany kostne.
Czynniki zwiększające ryzyko zwyrodnienia stawów dłoni:
- wiek – z wiekiem chrząstka stawowa naturalnie się zużywa i organizm nie regeneruje się już tak, jak wcześniej;
- płeć – kobiety, zwłaszcza po okresie menopauzy, są bardziej podatne na zwyrodnienia stawów dłoni;
- genetyka – wrodzone predyspozycje genetyczne mogą przyczyniać się do szybszego zużycia chrząstki stawowej;
- otyłość – nadmierna masa ciała obciąża stawy i sprzyja rozwojowi zmian zwyrodnieniowych w całym układzie ruchu;
- przeciążenie stawów – powtarzające się ruchy, szczególnie w przypadku osób wykonujących pracę manualną, mogą nadmiernie obciążać stawy.
Objawy zwyrodnień stawów dłoni
Zwyrodnienie stawów objawia się szeregiem dolegliwości, które z czasem mogą zacząć się nasilać. Są to przede wszystkim:
- ból i sztywność stawów – nasilające się przede wszystkim przy ruchu i ucisku lub po dłuższym okresie bezruchu, np. rano;
- ograniczenie ruchomości – wraz z postępem choroby ruchomość stawów staje się coraz bardziej ograniczona, co utrudnia wykonywanie codziennych czynności;
- obrzęki i deformacje stawów – zwłaszcza w zaawansowanych stadiach choroby, kiedy pojawiają się zwyrodnienia palców rąk w postaci wyrośli kostnych (guzki Heberdena i guzki Boucharda).
Zwyrodnienie stawów dłoni – jak wygląda diagnostyka?
Diagnozowanie zwyrodnienia stawów palców rąk opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym i badaniu obrazowym. Lekarz ocenia zakres ruchu, obecność deformacji i lokalizację bólu. Potwierdzeniem występowania choroby jest zdjęcie rentgenowskie, na którym lekarz może zobaczyć zwężenie szpar stawowych dłoni. W celu dalszej diagnostyki, aby dokładniej ocenić stan stawów i otaczających je tkanek, zleca się również rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.
Leczenie zwyrodnień stawów dłoni
Leczenie jest długotrwałe i ma na celu złagodzenie objawów, spowolnienie postępu choroby i poprawę jakości życia pacjenta. Obejmuje metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
Farmakoterapia
- leki przeciwzapalne – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są podstawą leczenia. Zmniejszają ból i stan zapalny;
- leki przeciwbólowe – stosowane w przypadku silnego bólu, kiedy NLPZ są niewystarczające;
- zastrzyki – kortykosteroidy w postaci zastrzyków stosuje się w celu zmniejszenia stanu zapalnego w stawie.
Rehabilitacja i fizjoterapia
- ćwiczenia ruchowe – regularne ćwiczenia dłoni, np. ściskanie piłki czy rozciąganie palców;
- terapia ciepłem i zimnem – ciepłe kąpiele dla łagodzenia bólu i zimne okłady dla zmniejszenia obrzęku;
- zabiegi na stawy – ultradźwięki, laseroterapia i elektroterapia w celu poprawy krążenia i zmniejszenia bólu;
- szyny i ortezy – w celu odciążenia stawów i zapobiegania deformacjom.
Leczenie chirurgiczne
- artrodeza – operacyjne usztywnienie stawu, aby zlikwidować ból i przywrócić funkcję ręki;
- endoprotezoplastyka – w zaawansowanych stadiach, gdy stawy są znacznie uszkodzone, stosuje się wszczepienie protez stawowych, co przywraca zdolność ruchu.
Profilaktyka
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia i rozwoju zwyrodnienia stawów palców ręki, warto już teraz zadbać o odpowiednie działania profilaktyczne:
- unikanie przeciążeń – przerwy w pracy rękami i stosowanie ergonomicznych narzędzi przeznaczonych do pracy manualnej, co zmniejszy ryzyko przeciążenia stawów;
- regularne ćwiczenia wzmacniające – aktywność fizyczna wspiera ruchomość stawów i zapobiega ich osłabieniu;
- odpowiednia dieta – dieta bogata w składniki odżywcze, kwasy omega-3 i witaminę D pomaga w utrzymaniu zdrowych stawów.
Konsultacja z ortopedą
Zwyrodnienia stawów dłoni to choroba przewlekła, która wpływa na jakość życia pacjentów. Choć nie ma możliwości jej całkowitego wyleczenia, dostępne metody pozwalają na kontrolowanie objawów, spowolnienie postępu zmian i poprawę funkcji stawów.
