Ból barku jest bardzo uporczywą dolegliwością, która często skłania pacjenta do wizyty w gabinecie fizjoterapeuty. Nic więc dziwnego, skoro prawidłowo funkcjonujący bark jest niezbędny do wykonywania podstawowych czynności. Przeciążony bark nie tylko boli, ale też utrudnia codzienne życie. Jedną z najpowszechniejszych diagnoz bólu barku jest zapalenie kaletki podbarkowej. Czym właściwie jest kaletka podbarkowa i do czego prowadzi jej stan zapalny? Jakie są objawy tego schorzenia i jak je leczyć?
Kaletka podbarkowa – gdzie się znajduje i jakie pełni funkcje?
Mianem kaletki podbarkowej określa się niewielką strukturę w obrębie stawu ramiennego, która przypomina podłużną sakiewkę (zwaną także torebką maziową) wypełnioną płynem. Do jej głównych zadań należy zapewnienie ślizgu i ułatwienie ruchu pomiędzy kością ramienną a wyrostkiem barkowym – lub też „stożkiem rotatorów” – oraz amortyzacja ścięgien (mięśni: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, obłego mniejszego i podłopatkowego) w obszarze barku. Inaczej mówiąc, kaletka stawu barkowego ma na celu zmniejszenie tarcia podczas ruchu podniesienia ramienia właśnie poprzez produkcję mazi ułatwiającej poruszanie stawami. Prawidłowe działanie kaletki w tym miejscu ma olbrzymie znaczenie, ponieważ staw barkowy to najczęściej wykorzystywany staw w życiu codziennym do powtarzalnych czynności. Co zatem oznacza zwiększona ilość płynu w kaletce podbarkowej? Niewątpliwie jest to sygnał, że doszło do stanu zapalnego.
Zapalenie kaletki podbarkowej – co to oznacza?
Stan zapalny kaletki stawu barkowego (inaczej określane też jako zapalenie kaletki maziowej barku) to sytuacja, w której dochodzi do jej podrażnienia w wyniku ucisku. To z kolei efekt wykonywania częstych powtarzalnych ruchów w obrębie barku i ramienia. Uciskana kaletka barkowa jest pogrubiona, co prowadzi do obrzęku oraz nadmiernego wydzielania płynu do jej wnętrza, czyli inaczej wysięku. Dodatkowo dochodzi do przeciążenia mięśni odpowiedzialnych za ruchy barku. Z czasem w kaletce rozwija się zapalenie, które – jeśli nie podejmiemy leczenia odpowiednio wcześnie – może doprowadzić do zespołu cieśni stawu barkowego.
Przyczyny zapalenia kaletki barkowej
Ponieważ stan zapalny rozwijający się w kaletce barkowej dotyczy głównie osób, które wykonują powtarzalne i częste ruchy unoszenia lub opuszczania ramion, z problemem tym borykają się przeważnie sportowcy (m.in. tenisiści, siatkarze lub tancerze). Narażeni są również pracownicy fizyczni, budowlańcy lub osoby sprzątające – ryzyko zachorowania obejmuje także osoby wykonujące te profesje i dyscypliny sportu, w których wymusza się postawę z rękami trzymanymi powyżej głowy.
Wśród innych przyczyn zapalenia kaletki stawu barkowego są:
- nieprawidłowa postawa ciała, która powoduje obciążenie barku;
- mikrourazy ścięgien stawy barkowego;
- choroba ogólnoustrojowa, np. infekcja;
- zmiany zwyrodnieniowe lub urazowe.
Zapalenie kaletki podbarkowej – objawy i diagnostyka
Zapalenie kaletki barku objawia się przede wszystkim bólem, który pojawia się podczas wykonywania takich ruchów jak unoszenie i opuszczanie rąk. Ból ten występuje najczęściej przy przedniej i lewej stronie ramienia oraz przeważnie promieniuje w okolice szyi lub w stronę łokcia (niekiedy aż do nadgarstka). Efektem występowania bólu jest zwykle utrudnienie wykonywania prostych codziennych czynności, w których niezbędne jest unoszenie rąk. Często pacjenci skarżą się także na dolegliwości bólowe w nocy, które utrudniają zapadnięcie w sen – zwłaszcza kiedy śpimy na ramieniu dotkniętym zapaleniem. Do innych objawów stanu zapalnego spowodowanego większą ilością płynu w kaletce podbarkowej można zaliczyć również sztywność i uczucie osłabienia mięśni w obrębie barku oraz obrzęk lub też zaczerwienienie potwierdzające zapalenie.
W przypadku uciążliwego bólu czy sztywności mięśni w obrębie barku niezwłocznie należy udać się do lekarza. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu lekarskiego z pacjentem oraz badania ortopedycznego. Specjalista wykonuje także zdjęcie USG, będące najskuteczniejsze w rozpoznaniu choroby, lub też tomograf stawu barkowego. Czasem zleca się także rezonans magnetyczny i badanie RTG. Dzięki tym badaniom jest możliwe szybkie wykrycie ogniska stanu zapalnego, jakim jest wysięk w kaletce podbarkowej i obrzęk błony maziowej.
Stan zapalny kaletki podbarkowej – leczenie
Ponieważ nieleczone zapalenie kaletki w stawie barkowym może prowadzić do poważnych konsekwencji, nie warto zwlekać i czekać, aż samo się wyleczy i przejdzie (co się zdarza, ale jedynie w łagodnym przebiegu schorzenia), tylko po konsultacji ze specjalistą wdrożyć odpowiednie środki. Niekiedy stan zapalny w obrębie barku można leczyć doraźnie za pomocą środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych – jeśli jednak leki doraźne i ćwiczenia nie przynoszą efektów, to w niektórych przypadkach zapalenia kaletki podbarkowej stosuje się zastrzyki z lekami kortykosteroidowymi. Często zaleca się również czasowe noszenie dotkniętej chorobą kończyny na temblaku w celu odciążenia barku oraz ograniczenie aktywności fizycznej.
W przypadku bardziej zaawansowanego stadium choroby niezbędne jest jednak leczenie pod okiem lekarza. Jak zatem postępować przy stanie zapalnym barku wywołanym większą ilością płynu w kaletce podbarkowej? Leczenie schorzenia obejmuje głównie ćwiczenia fizjoterapeutyczne, a ramach wspomagania rehabilitacji stosuje się także: terapię zimnem i falą uderzeniową, zabiegi prądami TENS oraz ziołolecznictwo. W skrajnych przypadkach niezbędne okazują się zabiegi chirurgiczne takie jak artroskopia barku, czyli usunięcia ostrogi powodującej mechaniczne uszkodzenia barku. A jak długo trwa proces leczenia zapalenia kaletki podbarkowej? Wszystko zależy od czasu trwania dolegliwości – bóle mogą doskwierać pacjentowi od kilku tygodni do nawet pół roku. Zdarza się, że wdrożone metody leczenia pozwalają na pozbycie się bólu w ciągu 10-14 dni, jednak w przypadku mocniejszego stadium zaawansowania choroby terapia potrwa znacznie dłużej.
Zapalenie kaletki barkowej – jak uniknąć?
Jeśli chcemy uchronić się przed schorzeniami w obrębie stawu barkowego, warto przede wszystkim pamiętać o zachowaniu zdrowego rozsądku i obserwacji swojego organizmu. Bezpiecznie byłoby rozważyć uprawianie sportów, które nie narażają na tego typu schorzenia, jednak gdy nie chcemy z nich rezygnować, nie zaszkodzi konsultować się z fizjoterapeutą. W celu uchronienia barków przed przeciążeniem można wdrożyć także ćwiczenia wzmacniające i rozciągające. Oczywiście w przypadku zapalenia kaletki podbarkowej nie ma mowy o śmiertelności, natomiast zignorowanie problemu może skutkować wspomnianym zespołem cieśni barkowej lub skończyć się operacją. Na szczęście w większości przypadków stan zapalny kaletki barkowej da się wyleczyć dzięki doraźnemu leczeniu farmakologicznemu oraz odpowiednio dobranym ćwiczeniom. Kluczem jest utrzymywanie dobrej kondycji poprzez regularną aktywność fizyczną z jednoczesnym unikaniem przeciążenia barków – najlepiej pod opieką specjalisty.
Bibliografia:
1. https://itami.pl/zapalenie-kaletki-podbarkowej-przyczyny-objawy-leczenie/
2. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/291127,zapalenia-kaletki-podbarkowej
3. https://polecanyortopeda.pl/zapalenie-kaletki-podbarkowej-rozpoznanie-jak-leczyc/
- Łukowicz M. (i in.), Laseroterapia wysokoenergetyczna (HILT) – zastosowania kliniczne, Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna 2007, 13(4): 326-330.
- Samborski W., Terapia zespołów bólowych z grupy reumatyzmu tkanek miękkich, Przew Lek 2007, 3: 51-54.
- Ramazan L., Zespół cieśni podbarkowej – wybrane problemy diagnostyki, terapii i rehabilitacji, Wydawnictwo Medunio, Lublin 2020
- Majdan M., Metera K., Diagnostyka funkcjonalna i leczenie uszkodzeń tkanek miękkich stawu barkowego w wybranych metodach fizjoterapii, Zeszyty Naukowe WSSP 2013, 17: 149-174.
4. https://centrum-kore.pl/zapalenie-kaletki-maziowej/
5. https://dbam-o-siebie.pl/kaletka-podbarkowa
