Stożek rotatorów – co to jest?
Stożek rotatorów to zespół mięśni i ścięgien obejmujący mięśnie: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy oraz podłopatkowy. Rotatory barku odpowiadają za stabilizację stawu ramiennego, umożliwiając złożone ruchy, takie jak unoszenie, obracanie czy odwodzenie ramienia.
Objawy uszkodzenia stożka rotatorów
Pierwszym i najczęściej pojawiającym się objawem, który skłania pacjenta do szukania pomocy, jest intensywny ból, szczególnie w nocy – zdarza się, że nie pozwala zasnąć lub wybudza ze snu. Nieleczone uszkodzenie stożka rotatorów może prowadzić do przewlekłego bólu oraz znaczących ograniczeń ruchomości stawu, w wyniku czego znacznie pogorszy się jakość życia pacjenta.
Uszkodzenie stożka rotatorów może obejmować również takie objawy, jak:
- ból barku – pacjent odczuwa ból w przedniej i bocznej części barku, ból nasila się przy podnoszeniu ręki, zwłaszcza nad głowę, może promieniować w kierunku ramienia;
- ograniczona ruchomość – ból rotatora barku prowadzi do ograniczenia ruchomości w zakresie unoszenia ręki;
- osłabienie mięśni – pacjent odczuwa znaczne osłabienie siły mięśni, co utrudnia wykonywanie codziennych czynności;
- obrzęk i zaczerwienienie – uszkodzenie stożka rotatorów może prowadzić do powstawania stanów zapalnych w okolicy barku;
- trzaskanie lub przeskakiwanie stawu – niektórzy pacjenci odczuwają charakterystyczne trzaski w barku, co może sugerować uszkodzenie mechaniczne.
Przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów
Uszkodzenie stożka rotatorów może wynikać z przyczyn związanych z nadmiernym przeciążeniem, urazów mechanicznych oraz zwapnienia wynikającego z procesów starzenia. Najbardziej narażeni są na nie sportowcy (siatkarze, koszykarze czy tenisiści), osoby wykonujące pracę fizyczną (malarze, budowlańcy) i osoby starsze, po 60 roku życia.
Najczęstsze przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów:
- przeciążenie – nadmierne i powtarzające się obciążanie stawu barkowego mogą prowadzić do powstawania mikrourazów i zapalenia ścięgien stożka rotatorów;
- urazy mechaniczne – nagłe urazy, takie jak upadki czy uderzenia, prowadzą m.in. do zerwania ścięgien stożka rotatorów;
- zwapnienia – z wiekiem struktury barku ulegają stopniowej degeneracji, co zwiększa ryzyko ich uszkodzenia.
Sposoby leczenia uszkodzenia stożka rotatorów
Leczenie uszkodzenia stożka rotatorów dzieli się na leczenie zachowawcze oraz operacyjne. Sposób leczenia uzależniony jest m.in. od wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia czy jego poziomu aktywności fizycznej.
Konsultacja z ortopedą
Leczenie zachowawcze
Stosuje się je w przypadku mniej poważnych uszkodzeń oraz wtedy, kiedy uszkodzenie stożka rotatorów nie powoduje pogorszenia komfortu życia pacjenta – często stosuje się je u osób starszych. Leczenie zachowawcze obejmuje:
- odpoczynek i unikanie obciążenia ramienia – uszkodzenie stożka rotatorów–czego unikać? Przede wszystkim podnoszenia ciężarów, nagłych ruchów i powtarzalnych czynności obciążających bark;
- fizjoterapia – terapia dostosowana jest do indywidualnych potrzeb pacjenta. Ćwiczenia mają na celu wzmocnienie mięśnia barku, stabilizację oraz poprawę ruchomości stawu. Regularna rehabilitacja może uwolnić od bólu i zapobiec pogłębieniu urazu;
- farmakoterapia – w celu zmniejszenia bólu i/lub stanu zapalnego, stosowane są leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Leczenie operacyjne
Stosowane, kiedy uszkodzony stożek rotatorów nie reaguje na leczenie zachowawcze, lub jeśli doszło do poważnego urazu, np. zerwania ścięgien. Stosowane techniki chirurgiczne:
- artroskopowa naprawa stożka rotatorów – minimalnie inwazyjna procedura, która pozwala na szybki powrót do zdrowia i minimalizuje ryzyko powikłań;
- operacja otwarta – chirurgiczna rekonstrukcja uszkodzonych struktur, konieczna w przypadku skomplikowanych uszkodzeń;
- protezowanie – zastosowanie protezy stawu barkowego przy uszkodzeniach zbyt mocnych, by naprawić je stosując inną procedurę.
Profilaktyka uszkodzeń stożka rotatorów
Choć uszkodzenia stożka rotatorów są częste, można zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Należy przestrzegać kilku zasad:
- regularne ćwiczenia wzmacniające zapobiegające zerwaniu stożka rotatorów;
- unikanie przeciążeń barku chroniące rotatory barku przed uszkodzeniem;
- rozgrzewka przed treningiem przygotowująca mięśnie i stawy do wysiłku;
- słuchanie sygnałów ciała i nie ignorowanie bólu czy dyskomfortu.
Wczesne rozpoznanie objawów uszkodzenia stożka rotatorów, odpowiednia diagnostyka i skuteczne leczenie pozwalają pacjentowi na powrót do pełnej sprawności.
