Halluksy – czym są i jak powstają?
Halluks to zniekształcenie polegające na uwypukleniu kości stawu, łączącej paluch ze śródstopiem. Schorzenie to sprawia, że paluch kieruje się do wewnątrz, a na jego zewnętrznej stronie pojawia się wywołujące dyskomfort zgrubienie. W bardziej zaawansowanych przypadkach może powodować ból oraz problemy z chodzeniem i podejmowaniem aktywności fizycznej. Nierównomiernie rozłożony ciężar ciała – nadmierne obciążenie wewnętrznej krawędzi stopy, z czasem prowadzi do zmian przodostopia, pogorszenia wytrzymałości struktur stabilizujących i osłabienia mięśni.
Paluch koślawy wykształca się w efekcie zaburzenia biomechaniki stopy. Dlatego najczęstszą przyczyną powstawania halluksów jest długotrwałe noszenie źle dobranego obuwia. Dotyczy to zarówno szpilek i butów z wąskimi noskami, które ściskają palce w nienaturalnym ułożeniu, jak i trampek czy balerin, które nie posiadają odpowiedniej amortyzacji podeszwy. Dużą rolę w rozwoju halluksów mają także predyspozycje genetyczne, problemy z otyłością i nieaktywny bądź stojący tryb życia.
Halluksy – u kogo pojawiają się najczęściej?
Ze względu na słabszy aparat więzadłowy damskiej stopy halluksy najczęściej pojawiają się u kobiet. Nierzadko występują rodzinnie w linii żeńskiej – córki i wnuczki mogą odziedziczyć wiotkość tkanki łącznej, nieprawidłowy kształt powierzchni stawu śródstopno-palcowego, specyficzne ustawienie kości śródstopia oraz tzw. egipski kształt stopy, charakteryzujący się paluchem dłuższym od pozostałych palców.
Większa częstotliwość pojawiania się palucha koślawego u kobiet niż u mężczyzn wynika także ze specyfiki damskiego obuwia. Noszenie ciasnych butów na wysokim obcasie powoduje przeciążenie przedniej części stopy i obniżenie łuku poprzecznego, a w konsekwencji – wykształcenie się płaskostopia poprzecznego, które stanowi jedną z głównych przyczyn powstawania halluksów.
Z kolei halluksy u mężczyzn najczęściej pojawiają się wśród zmagających się z otyłością, płaskostopiem, chorobą ścięgna Achillesa czy chorobami reumatycznymi. Nadwaga zwiększa szansę wykształcenia się palucha koślawego nawet dwukrotnie. Istotne mogą okazać się także przebyte urazy stopy. Z kolei wiek nie odgrywa dużej roli – paluch koślawy pojawia się i u młodszych, i u starszych mężczyzn.
Duży wpływ na zniekształcenia stopy ma również prowadzony tryb życia. Do powstania halluksów mogą przyczynić się brak ruchu, stojąca praca lub uprawiane dyscypliny sportowe i taneczne. Wskazuje się jednak, że stopy baletnicy, mimo dużego nacisku na przednią część palców, nie są bardziej narażone na rozwinięcie palucha koślawego niż stopy przeciętnej kobiety.
Rozpoznanie halluksów
Po rozpoznaniu pierwszych objawów halluksów – zniekształcenia palucha, zgrubienia i zaczerwienienia zewnętrznej strony palca czy stanu zapalnego wokół uwypuklenia kości śródstopia, należy niezwłocznie udać się na konsultację ortopedyczną. W większości przypadków zwyrodnienie stopy nie powoduje dolegliwości bólowych i może być leczone zachowawczo. Odpowiednia prewencja jest w stanie powstrzymać dalszy rozwój deformacji i tym samym – eliminuje potrzebę operacji.
Konsultacja z ortopedą
Ortopeda może zalecić zmianę obuwia, wkładki ortopedyczne, gimnastykę korekcyjną czy fizykoterapię. Ponadto, istnieją liczne osłony czy aparaty, które pomagają w przywróceniu właściwego ustawienia palców i hamują postęp zniekształcenia. Są to m.in.:
- żelowe osłony na halluksy,
- żelowe peloty,
- kliny międzypalcowe,
- aparaty korekcyjne na dzień lub na noc,
- opaski na halluksy,
- poduszki ochronne pod przodostopie.
W przypadku bardziej zaawansowanych zmian konieczna może być operacja, której przebieg zależy od stopnia deformacji stopy.
