Rehabilitacja kardiologiczna po zawale – czym jest?
Prawidłowo funkcjonujący układ krwionośny zaopatrza cały organizm w tlen i składniki odżywcze oraz umożliwia sprawną pracę serca. Nieodpowiedni tryb życia – zła dieta, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej i inne, mogą prowadzić do miażdżycy tętnic, utrudniającej lub uniemożliwiającej przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, w tym tętnicy wieńcowej, która doprowadza krew do serca. Niedokrwienie mięśnia sercowego powoduje zawał.
Aby pacjent po przebytym ataku mógł odzyskać pełną sprawność, konieczne jest wdrożenie rehabilitacji kardiologicznej.
Rekonwalescencja po zawale serca to zespół działań, które mają umożliwić powrót do optymalnych warunków fizycznych, psychicznych oraz socjalnych pacjenta zmagającego się z chorobami serca. Przebyta rehabilitacja daje szansę na czynny udział w życiu społecznym i zawodowym, a tym samym – poprawę jakości i komfortu życia.
Rehabilitacja kardiologiczna zalecana jest nie tylko pacjentom, którzy przeżyli zawał serca. Stosuje się ją także:
- po by-passach,
- po wszczepieniu rozrusznika serca,
- po zabiegach kardiochirurgicznych (m.in. wszczepieniu zastawek czy przeszczepie serca),
- w przypadku niewydolności serca,
- u osób z wadami serca.
Rehabilitacja po zawale serca – cele
Głównym celem rehabilitacji kardiologicznej jest powrót do stanu sprawności ruchowej sprzed zawału. Co więcej, rekonwalescencja ma umożliwić:
- ograniczenie postępów choroby,
- zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym,
- wyeliminowanie ryzyka chorób współistniejących,
- wykonywanie codziennych obowiązków domowych,
- utrzymanie aktywności zawodowej,
- poprawę komfortu życia.
Zdarza się także, że osoby po zawale wymagają wsparcia psychologicznego. Tego typu pomoc jest częścią rehabilitacji kardiologicznej – szczególnie, jeśli pacjenci doświadczają stanów depresyjnych i lękowych.
Rehabilitacja kardiologiczna po zawale serca – etapy
Dokładny przebieg rehabilitacji zależy od stanu pacjenta po przebytym incydencie zawałowym. Program ćwiczeń zostaje opracowany przez fizjoterapeutę, który dokonuje oceny funkcjonalnej. Jeśli dany pacjent zakwalifikuje się do grupy wysokiego ryzyka powikłań, badania przeprowadzane będą każdorazowo przed rozpoczęciem codziennych ćwiczeń.
Rehabilitacja kardiologiczna dzieli się na rehabilitację wczesną – etap pierwszy i drugi, oraz późną – etap trzeci. Kolejne etapy rekonwalescencji wyglądają podobnie, niezależnie od indywidualnego stanu pacjenta.
Etap pierwszy
Etap pierwszy rozpoczyna się w szpitalu, po upływie około dwóch dób po zawale, o ile nie pojawią się powikłania. Wczesna rehabilitacja ma na celu usprawnienie fizyczne pacjenta. Obejmuje ćwiczenia oddechowe, ruchowe i relaksacyjne. Zaczyna się od prób siadania na łóżku i krótkich spacerów po sali i korytarzu szpitalnym. Podstawowa sprawność ruchowa powinna zostać przywrócona w okresie od kilku do kilkunastu dni.
Celem pierwszego etapu rekonwalescencji jest wypisanie pacjenta do domu w stanie stabilnym. Wychodząc ze szpitalu, osoba po zawale serca powinna być w stanie poruszać się na dystansie kilkudziesięciu metrów oraz wchodzić na pierwsze piętro. Aby ocenić wydolność pacjenta i odpowiednio zaplanować dalszą rehabilitację, przed wypisem przeprowadza się test wysiłkowy.
Etap drugi
Rehabilitacja może być kontynuowana w domu lub w jednym z wyspecjalizowanych ośrodków zamkniętych lub półotwartych. Realizowana jest w sanatoriach kardiologicznych, oddziałach rehabilitacji kardiologicznej oraz poradniach rehabilitacji kardiologicznej.
Podczas tego etapu rekonwalescencji pacjenci poddawani są pełnej diagnostyce. Indywidualny program ćwiczeń fizycznych tworzony jest na podstawie prób wysiłkowych na cykloergometrze lub bieżni mechanicznej. Pod uwagę bierze się także wyniki badań kardiologicznych – m.in. badań echokardiograficznych serca, monitoringu tętniczego krwi i USG Dopplera.
Etap trzeci
Późna rehabilitacja kardiologiczna opiera się przede wszystkim na wprowadzeniu zmian do dotychczasowego trybu życia, aby utrzymać organizm w dobrej kondycji i zminimalizować ryzyko nawrotu schorzeń.
Podczas trzeciego etapu rekonwalescencji osoba chora wdraża w życie zalecenia lekarskie i uczy się samodzielnej kontroli stanu zdrowia. W tym momencie należy podtrzymywać ustalone leczenie farmakologiczne i stopniowo zwiększać codzienną aktywność fizyczną. Bez względu na indywidualnie dobrany model ćwiczeń, wszystkim pacjentom zaleca się spacery na świeżym powietrzu – co najmniej trzy trzydziestominutowe wyjścia w tygodniu.
Ile trwa rekonwalescencja po zawale?
Dla osób po zawale serca rehabilitacja kardiologiczna rozpoczyna się jeszcze na oddziale szpitalnym, po upływie nie więcej niż 48 godzin. Pierwszy etap rekonwalescencji trwa około 2 tygodni, drugi – od 4 do 12 tygodni. Z kolei ostatni, trzeci etap trwa przez resztę życia. Polega na długoterminowej zmianie stylu życia, nawyków żywieniowych i utrzymywania rygorów dotyczących aktywności fizycznej.
Gdzie odbyć rehabilitację po zawale serca?
Istnieje wiele ośrodków i sanatoriów, które oferują kompleksową rehabilitację po zawale serca. Większość z nich posiada możliwość dofinansowania leczenia ze środków NFZ, o ile pacjent posiada skierowanie od lekarza.
Centrum medyczne Sports Medic Wrocław zapewnia pełną opiekę kardiologiczną – od konsultacji, przez próby wysiłkowe, badania Holtera i echokardiograficzne serca, aż po rehabilitację.
Konsultacja z kardiologiem
W centrum Sports Medic o stan zdrowia pacjentów troszczą się najlepsi wrocławscy specjaliści. Proces rekonwalescencji rozpoczyna się od specjalistycznego wywiadu z kardiologiem. Następnie pacjent zostaje przypisany do fizjoterapeuty, który wraz z indywidualnym trenerem medycznym ustala program ćwiczeń.
