Jedną z najbardziej powszechnych chorób występujących w naszym kraju jest nadciśnienie tętnicze, rzadziej natomiast mamy do czynienia ze zbyt niskim ciśnieniem. Diagnoza obniżonego ciśnienia tętniczego może dotyczyć nawet 1 na 10 osób, jednak jakie są powody niskiego ciśnienia? Jakie ciśnienie jest zbyt niskie? O czym może świadczyć niskie ciśnienie? Czy można coś z nim zrobić?
Jakie ciśnienie krwi jest za niskie?
Konsultacja z kardiologiem
Za niskim ciśnieniem tętniczym krwi uznawane jest ciśnienie skurczowe nieprzekraczające 90 mm Hg lub ciśnienie rozkurczowe poniżej 60 mm Hg. Warto jednak zaznaczyć, że nie u każdej osoby ciśnienie poniżej tej wartości może wywoływać objawy, przez co przez wiele lat niedociśnienie może pozostawać niewykryte. Świadczy to również o tym, że dla każdej osoby ciśnienie za niskie będzie oznaczało inną wartość, a konkretnie taką, przy której występują niżej wymienione objawy. Pomocne w ustalaniu tej wartości u siebie może być codzienne notowanie wartości ciśnienia wraz z występującymi wówczas objawami. Jeśli ciśnienie będzie wynosić 100mm Hg, ale objawy będą nas niepokoić nie należy czekać na jego dalszy spadek, ale udać się z tym problemem do lekarza.
Co może być przyczyną niskiego ciśnienia tętniczego?
Ze względu na przyczynę występowania niskiego ciśnienia możemy je podzielić na pierwotne, ortostatyczne i wtórne. Jednak aby rozpoznać niedociśnienie pierwotne, należy wykluczyć inne choroby, które mogą je powodować.
Niedociśnienie pierwotne występuje samoistnie i jest najczęściej nieznanego pochodzenia, natomiast mogą występować skłonności dziedziczne do jego występowania. Takie niedociśnienie najczęściej jest przewlekłe i częściej dotyka osób szczupłych.
Niedociśnienie wtórne może być objawem lub powikłaniem wielu chorób lub innych stanów patologicznych, lub też konsekwencją naszych wyborów dietetycznych. Wśród najczęstszych powodów niedociśnienia wtórnego wymienić można:
· Zaburzenia regulacji ciśnienia,
· Odwodnienie lub niedobory pokarmowe (na przykład witaminy B12 czy żelaza),
· Stosowane leki, szczególnie te na nadciśnienie,
· Ciąża, najczęściej pierwsze 24 tygodnie,
· Choroby układu krążenia, takie jak niewydolność lub bradykardia,
· Ciężka reakcja alergiczna,
· Niedoczynność nadnerczy, przysadki lub tarczycy,
· Utrata krwi, na przykład w wyniku krwawień z wrzodów żołądka,
· Ciężkie zakażenie.
Konsultacja z kardiologiem
Innym rodzajem zbyt niskiego ciśnienia występującym powszechnie w populacji jest niedociśnienie ortostatyczne zwane też hipotonią ortostatyczną. Zaburzenie to charakteryzuje się zaburzeniem regulacji ciśnienia krwi podczas nagłych zmian pozycji ciała lub zbyt długiego stania w bezruchu. W tym stanie dochodzi do spadku ciśnienia skurczowego o co najmniej 20 mm Hg lub rozkurczowego o co najmniej 10 mm Hg. Spowodowane jest zbyt małą objętością osocza. Przyczyn występowania hipotensji ortostatycznej jest wiele, a prowadzić do niej może np. przyjmowanie niektórych leków na nadciśnienie oraz spożywanie alkoholu.
Jakie są objawy za niskiego ciśnienia?
Warto zaznaczyć, że objawy hipotensji mogą się różnić w zależności od osoby, co oznacza że możemy mieć niedociśnienie również bez popularnych w tym schorzeniu zawrotów głowy czy senności. Nasilenie podanych objawów jest również różne w zależności od osoby. Do najpopularniejszych objawów zgłaszanych w przypadku za niskiego ciśnienia krwi zaliczyć można:
· Zawroty i bóle głowy,
· Senność,
· Mroczki przed oczami,
· Osłabienie,
· Uczucie zimna,
· Niepokój,
· Problemy z koncentracją.
Jednak tak jak wspomniano wyżej, stan niskiego ciśnienia może przebiegać bez żadnych objawów, a im młodsza osoba tym mniejsza szansa, że się one ujawniają.
Dlaczego spada ciśnienie?
Należy rozróżnić przewlekłe za niskie ciśnienie tętnicze od nagłego spadku ciśnienia. Ten drugi częściej może być niebezpieczny ale też częściej wywołuje objawy, a duże spadki mogą nawet stanowić stan zagrożenia życia.
Nagły spadek ciśnienia może spowodować utrata dużej ilości krwi lub płynów na skutek krwotoku lub intensywnych wymiotów czy biegunek lub nagłe rozszerzenie naczyń krwionośnych na skutek anafilaksji lub sepsy. Szybkie obniżenie ciśnienia stanowi też ważny objaw chorób układu krążenia, które dzięki jego zauważeniu można wcześniej wykryć i wdrożyć leczenie.
Ciśnienie spada również naturalnie zależnie od pory dnia, najniższe jest w nocy a wzrasta po przebudzeniu. Wpływ na jego wysokość ma również stan emocjonalny (np. strach, stres), pozycja ciała, spożywanie posiłków i płynów czy kondycji fizycznej.
Niskie ciśnienie u dzieci i nastolatków
Konsultacja z kardiologiem
Normy ciśnienia dla dzieci do 10 roku życia różnią się od tych dla dorosłych, są one szczególnie niskie w pierwszych 3 latach życia. Jednak gdy zauważymy u dziecka czy nastolatka zbyt niskie ciśnienie należy najpierw zastanowić się, czy w ostatnim czasie prawidłowo się odżywiał i pił odpowiednią ilość płynów. Obniżone ciśnienie może być też spowodowane stresem, który w tym wieku może być znacznie nasilony. Ponadto hipotensja może być symptomem reakcji alergicznej.
Za niskie ciśnienie krwi u dzieci i nastolatków nie jest tak groźne jak nadciśnienie i nie musi budzić lęku, jednak w przypadku utrzymujących się objawów oraz obniżonych wartości ciśnienia należy skonsultować się z lekarzem w celu dokładniejszej diagnozy. Warto pamiętać, że ciśnienie rośnie z wiekiem, w związku z czym za niskie ciśnienie u dzieci czy nastolatków może unormować się samoistnie w trakcie życia.
Czym grozi za niskie ciśnienie krwi?
Na ogół zbyt niskie ciśnienie nie powoduje powikłań, a jedynie objawy wymienione powyżej. Znacznie groźniejszy jest natomiast nagły spadek ciśnienia, ponieważ może świadczyć o wstrząsie lub krwotoku. W przypadku nagłego i znacznego spadku ciśnienia dojść może do niedokrwienia narządów.
Niskie ciśnienie nie jest zazwyczaj powodem do obaw, jednak w przypadku wystąpienia jego objawów należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia leczenia.
Czy istnieją domowe sposoby na niskie ciśnienie?
W przypadku niedociśnienia pierwotnego lub ortostatycznego preferowane jest postępowanie farmakologiczne, zwłaszcza gdy inne metody nie dają wystarczających rezultatów.
Jednak w wielu przypadkach pomocne może się okazać picie odpowiedniej ilości płynów (ok. 2,5 litra na dobę), regularna aktywność fizyczna czy kawa. Jeśli podejrzewamy, że niskie ciśnienie powodują u nas leki nie należy samodzielnie zmieniać dawek przepisanych przez lekarza leków, ale udać się na wizytę, gdzie nasze leczenie zostanie dostosowane do stanu naszego organizmu.
Bibliografia
PA. Low, VA. Tomalia. Orthostatic Hypotension: Mechanisms, Causes, Management. „J Clin Neurol”. 11 (3), s. 220-6, Jul 2015.
Sierpiński Radosław, Niedociśnienie tętnicze, 15 grudnia 2015.
Lingzhong Meng, Heterogeneous impact of hypotension on organ perfusion and outcomes: a narrative review, British Journal of Anaesthesia, Volume 127, Issue 6, December 2021, Pages 845-861
Pasina, L., Casati, M., Cortesi, L. et al. Orthostatic hypotension among elderly patients in Italian internal medicine wards: an observational study. Intern Emerg Med 15, 281–287 (2020).
Lingzhong Meng, Heterogeneous impact of hypotension on organ perfusion and outcomes: a narrative review, British Journal of Anaesthesia, Volume 127, Issue 6, December 2021, Pages 845-861
Pasina, L., Casati, M., Cortesi, L. et al. Orthostatic hypotension among elderly patients in Italian internal medicine wards: an observational study. Intern Emerg Med 15, 281–287 (2020).
