Podniebienie pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jamy ustnej. Odpowiada m.in. za procesy oddychania, mowy czy połykania. Do jakich problemów mogą prowadzić nieprawidłowości w jego strukturze i czy gotyckie podniebienie wymaga leczenia?
Jak powinno wyglądać zdrowe podniebienie?
Podniebienie zdrowe ma łagodnie zaokrąglony, nisko wysklepiony kształt. U niemowląt i dzieci zdrowe podniebienie zapewnia prawidłowy rozwój zgryzu oraz aparatu mowy i języka. Przy prawidłowej budowie podniebienia:
- oddycha się przez nos
- odpowiednio wymawiane są głoski
- pokarm jest połykany prawidłowo
Przy podniebieniu gotyckim wyraźnie widać znaczną zmianę w kształcie łuku podniebienia, co może prowadzić do zaburzenia wymienionych funkcji oraz innych problemów rozwojowych i zdrowotnych.
Jak rozpoznać gotyckie podniebienie?
Gotyckie podniebienie może rozwinąć się już w życiu płodowym, jak i na kolejnych etapach rozwoju. W pierwszych latach życia dziecka rozpoznanie podniebienia gotyckiego może być trudne, jednak są pewne objawy, które mogą na nie wskazywać. Ważne jest, żeby jako rodzic zwrócić uwagę na:
- problemy z karmieniem – niemowlęta z gotyckim podniebieniem mają trudności z ssaniem piersi czy smoczka. Wysokie podniebienie uniemożliwia zamknięcie jamy ustnej wokół brodawki, co sprawia, że dziecko nie pobiera prawidłowo pokarmu;
- ulewanie i zachłystywanie – ze względu na zaburzoną funkcję połykania, niemowlęta z wysokim podniebieniem częściej ulewają i zachłystują się mlekiem;
- chrapanie – dzieci z tą wadą podniebienia chrapią, mogą mieć problemy z oddychaniem, zwłaszcza w nocy;
- opóźniony rozwój mowy – gotyckie podniebienie u dziecka wpływa na trudności w odpowiedniej artykulacji dźwięków;
- podatność na infekcje górnych dróg oddechowych – oddychanie przez usta prowadzi do wysuszania błony śluzowej i zwiększa ryzyko infekcji.
Gotyckie podniebienie u niemowlaka – przyczyny
Gotyckie podniebienie u niemowlaka może być spowodowane różnymi czynnikami, zarówno genetycznymi, jak i środowiskowymi.
Czynniki genetyczne – ryzyko gotyckiego podniebienia wzrasta, jeśli w rodzinie występowały wcześniej takie przypadki; gotyckie podniebienie może być także jednym z objawów chorób genetycznych, takich jak zespół Marfana czy Pierre’a Robina.
Czynniki środowiskowe – najczęstsze przyczyny powstania podniebienia gotyckiego to m.in. przewlekłe oddychanie przez usta oraz stosowanie źle dobranych smoczków.
Czy podniebienie gotyckie wymaga leczenia?
Decyzja o leczeniu podniebienia gotyckiego jest zależna od wielu czynników i zawsze powinna zostać podjęta przez lekarza: laryngologa lub stomatologa. W przypadku niewielkich zmian, które nie wpływają na codzienne funkcjonowanie, leczenie może nie być konieczne. Jeśli jednak pojawiają się problemy zdrowotne bezpośrednio związane z deformacją, takie jak kłopoty z oddychaniem czy karmieniem, konieczna może być interwencja.
Sposoby leczenia gotyckiego podniebienia
- Terapia logopedyczna – jeśli gotyckie podniebienie wpływa na rozwój mowy, zaleca się regularne spotkania z logopedą. Terapia logopedyczna pomaga w nauce prawidłowej wymowy i wzmacnia mięśnie odpowiedzialne za artykulację dźwięków.
- Leczenie ortodontyczne – w przypadku dorosłych i starszych dzieci, stosowane są aparaty ortodontyczne. Aparaty ekspansyjne stopniowo rozszerzają łuk podniebienny, przywracając mu prawidłowy kształt.
- Ćwiczenia oddechowe – terapia oddechowa zalecana jest dzieciom, które oddychają przez usta. Ćwiczenia uczą prawidłowego oddychania przez nos i pomagają w poprawie napięcia mięśni jamy ustnej i nosowej.
- Interwencja chirurgiczna – w skrajnych przypadkach, kiedy zawodzą inne metody, rozważa się również zabieg chirurgiczny. Operacja ma na celu korektę podniebienia i przywrócenie jego prawidłowych funkcji.
Konsultacja z laryngologiem
Gotyckie podniebienie u dorosłych
Podniebienie gotyckie u dorosłych jest zazwyczaj mniej widoczne niż u dzieci, jednak wciąż zmagają się oni z konsekwencjami tej deformacji. U dorosłych wysokie podniebienie prowadzi do problemów z oddychaniem, szczególnie w nocy. Osoby te często chrapią, a w bardziej zaawansowanych przypadkach, mogą cierpieć też na bezdech senny.
U dorosłych leczenia podniebienia gotyckiego obejmuje m.in. ćwiczenia logopedyczne czy oddechowe, ale również stosowanie aparatów CPAP używanych do leczenia bezdechu sennego.
Gotyckie podniebienie to deformacja, która może prowadzić do problemów z oddychaniem, mową i karmieniem, szczególnie u dzieci. Wczesne rozpoznanie i konsultacja z odpowiednimi specjalistami, takimi jak pediatra, stomatolog, logopeda czy ortodonta, pozwalają podjąć działania, które pomogą skorygować ten stan i poprawić jakość życia dziecka lub dorosłego.