Co to jest płaskostopie?
Prawidłowo funkcjonująca stopa dotyka podłoża tylko częściowo. Jej podeszwa układa się w kształt łuku. Z płaskostopiem mamy do czynienia wtedy, kiedy łuk ten, określany fizjologicznym sklepieniem, obniża się, wskutek czego cała podeszwa przylega do ziemi. Kości w objętej schorzeniem stopie ułożone są w linii prostej. Z kolei zdrowa stopa styka się z powierzchnią jedynie w trzech punktach – głową pierwszej kości śródstopia, głową piątej kości śródstopia oraz piętą.
U większości osób dorosłych, u których występuje płaskostopie, wyraźnie widoczne jest obniżenie łuku stopy, jednak nie towarzyszą mu żadne nieprzyjemne dolegliwości. Wada objawia się więc jedynie w formie wizualnej. W niektórych przypadkach płaskostopie może prowadzić do bolesnych objawów, które utrudniają codzienne funkcjonowanie – takich jak ból, opuchlizna czy odciski. Osoby z tak rozwiniętym schorzeniem mogą mieć problemy z doborem obuwia, a ponadto zmagają się z ograniczonymi możliwościami ruchu, aktywności fizycznej, a nawet – długotrwałego stania.
Płaskostopie u dorosłych – objawy
W zależności od przyczyny oraz postępu płaskostopia, osoba zmagająca się z tym zwyrodnieniem może cierpieć na różne dolegliwości. Pierwszymi objawami są zazwyczaj bóle stóp i łydek, stopniowo nasilające się podczas poruszania się. Często towarzyszą im także odciski na podeszwach oraz opuchlizna i obrzęki, utrudniające stanie i chodzenie. Ponadto, płaskostopie może objawiać się nadmierną potliwością stóp, świądem czy grzybicą paznokci. Bóle mogą z czasem przenieść się na resztę kończyny dolnej oraz staw kolanowy.
W przypadku nieleczonego płaskostopia występować mogą również:
- obrzęki,
- krwiaki,
- męczliwość stóp,
- zaburzenia krążenia,
- bóle w okolicy podbicia,
- bóle, które nasilają się podczas aktywności fizycznej,
- wyrośla kostne na górze i dole stopy – tzw. osteofity,
- zmiany zwyrodnieniowe – m.in. haluksy,
- rogowacenie części śródstopia,
- zmiana pozycji pięty, która zaczyna naciskać na boczną kostkę i wywoływać ból w tym obszarze.
Płaskostopie u dorosłych – przyczyny
Płaskostopie może mieć charakter nabyty lub wrodzony. Ten ostatni dotyka niewielu osób i wynika z genetycznej wiotkości stawów oraz więzadeł stopy. Z kolei płaskostopie nabyte jest efektem niewydolności mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuku stopy w prawidłowej pozycji. Tego typu wada spowodowana jest przez długotrwałe nadwyrężanie stopy – m.in. poprzez pracę w pozycji siedzącej lub stojącej czy nieprawidłowo dobrane lub za małe obuwie. Płaskostopiu sprzyja także znacząca nadwaga i cukrzyca.
Do innych przyczyn płaskostopia nabytego zalicza się:
- noszenie butów na wysokim obcasie,
- chodzenie wyłącznie po równym i twardym podłożu,
- przeciążenia podczas pracy fizycznej,
- stojąca praca lub uprawianie sportu na twardej nawierzchni,
- choroby o podłożu reumatycznym,
- różnorodne urazy kończyny dolnej,
- naturalne procesy starzenia się organizmu,
- wiotkość aparatu mięśniowo-więzadłowego.
Rodzaje płaskostopia u dorosłych
Można wyróżnić dwa rodzaje płaskostopia u dorosłych – płaskostopie podłużne oraz poprzeczne. To pierwsze charakteryzuje się obniżeniem łuku podłużnego stopy, a drugie – obniżeniem sklepienia poprzecznego.
W przypadku płaskostopia podłużnego stopa traci swoje właściwości amortyzacyjne. Jest pozbawiona wyprofilowania, które u zdrowej osoby występuje dzięki odpowiedniemu pozycjonowaniu łuku przyśrodkowego. Deformacja tego typu ma negatywny wpływ na wszystkie narządy ruchu i może prowadzić do zmian zwyrodnieniowych stawów oraz wymagać leczenia operacyjnego.
Przy płaskostopiu poprzecznym dochodzi do spłaszczenia stopy i poszerzenia przodostopia, które w wyniku schorzenia przyjmuje cały ciężar ciała. Jest to wada charakterystyczna dla osób, które na co dzień poruszają się w obuwiu na wysokich obcasach. Często objawia się także bólem i pieczeniem odczuwalnym pod podeszwą stopy.
Oba typy płaskostopia mogą współwystępować u jednej osoby.
Czy da się wyleczyć płaskostopie u dorosłych?
Leczenie płaskostopia u dorosłych w początkowych fazach opiera się na leczeniu zachowawczym, objawowym. Zazwyczaj pierwszym krokiem po otrzymaniu diagnozy jest zakup odpowiednich wkładek ortopedycznych do butów oraz rehabilitacja pod kontrolą fizjoterapeuty. Jeśli w wyniku schorzenia pojawiają się bóle czy obrzęki, specjalista może też zalecić miejscowe stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
Podstawą leczenia płaskostopia są ćwiczenia. Większość z nich nie wymaga dużego wysiłku fizycznego, istotne jest jednak, aby wykonywać je dokładnie i regularnie. Przykładowe ćwiczenia obejmują chwytanie i przenoszenie przedmiotów z miejsca na miejsce przy użyciu stóp, turlanie piłki czy krążenie i rysowanie kształtów stopami.
Konsultacja z ortopedą
W rzadkich przypadkach wkładki ortopedyczne i ćwiczenia nie przynoszą oczekiwanych efektów. Tak zaawansowane schorzenie może wymagać leczenia zabiegowego. Operacja płaskostopia u dorosłych zazwyczaj wiąże się z wstawieniem implantów korygujących deformację lub przecięciem i stabilizacji kości w odpowiedniej pozycji.
Jeśli wciąż zastanawiasz się, jak leczyć płaskostopie, w pierwszej kolejności skontaktuj się z lekarzem ortopedą, który pomoże w diagnozie schorzenia i doborze odpowiednich metod.
