Co to jest łokieć tenisisty?
Łokieć tenisisty to potoczna nazwa schorzenia, które medycznie określa się jako entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, czyli okolicy znajdującej się w pobliżu stawu łokciowego. To miejsce, gdzie przyczepione są mięśnie odpowiedzialne za prostowanie nadgarstka. Problem dotyka zazwyczaj osoby między 35 a 55 rokiem życia i zaczyna się, gdy pojawia się trudność z pełnym wyprostowaniem łokcia. Wynika to z nadmiernego napięcia i braku elastyczności mięśni zginających nadgarstek, co prowadzi do stopniowego uszkodzenia przyczepów mięśni prostowników.
Objawy tego schorzenia są często wynikiem przewlekłego przeciążenia nadgarstka, co dotyka np. tenisistów, którzy mocno angażują nadgarstek podczas gry. Stąd też wzięła się nazwa “łokieć tenisisty”. Choć nazwa schorzenia sugeruje związek z tenisem, tylko 5-10% osób, które na nie cierpią, faktycznie uprawia ten sport.
Łokieć tenisisty – przyczyny
Jedną z głównych przyczyn zapalenia nadkłykcia bocznego, jest długotrwałe przeciążenie mięśni prostowników nadgarstka i palców. Wynika to z częstego wykonywania powtarzalnych, intensywnych ruchów ręki, które obciążają staw łokciowy. Dodatkowo, na rozwój schorzenia wpływają nawracające mikrourazy, które nie tylko prowadzą do stanu zapalnego, ale z biegiem czasu powodują zmiany zwyrodnieniowe w obrębie stawu. Nieleczone lub ignorowane mikrourazy mogą znacznie pogorszyć funkcjonowanie stawu, prowadząc do przewlekłego bólu i ograniczeń ruchowych.
Do grup zawodowych najbardziej narażonych na łokieć tenisisty zalicza się osoby wykonujące pracę związaną z powtarzaniem energicznych ruchów ręki, które wiążą się z przeprostem i nawracaniem nadgarstka. Przykłady takich zawodów to mechanicy, ślusarze, stomatolodzy, malarze, murarze, ale także osoby pracujące przy komputerze, takie jak informatycy czy graficy, którzy długo utrzymują nadgarstek w jednej, nienaturalnej pozycji.
Łokieć tenisisty – objawy
Do klinicznych objawów łokcia tenisisty zalicza się ból łokcia po zewnętrznej stronie, który szczególnie nasila się podczas wykonywania ruchów angażujących nadgarstek, takich jak jego wyprost (czyli zgięcie w kierunku grzbietowym) lub zaciskanie pięści. Ból może również promieniować wzdłuż zewnętrznej części przedramienia, co dodatkowo utrudnia codzienne funkcjonowanie. Nawet proste czynności, takie jak podanie ręki na powitanie, podnoszenie lekkich przedmiotów czy otwieranie drzwi, stają się bolesne i problematyczne.
Leczenie łokcia tenisisty
Diagnostykę entezopatii rozpoczyna się od przeprowadzenia wywiadu oraz badania klinicznego. Lekarz wykonuje dokładne badanie palpacyjne (za pomocą dotyku) i ocenia źródło dolegliwości bólowych. Podczas postawienia właściwej diagnozy, nieocenione są tzw. testy prowokacyjne – test Cozena lub Milla. Dobór odpowiednich metod fizjoterapii zależy od wyników przeprowadzonych testów oraz stopnia nasilenia bólu.
Leczenie łokcia tenisisty można podzielić na trzy etapy. W pierwszym etapie priorytetem jest łagodzenie bólu i zmniejszenie stanu zapalnego. Kluczowe jest unikanie ruchów, które nasilają objawy, oraz stopniowe wprowadzanie ćwiczeń na łokieć tenisisty, mających na celu przywrócenie prawidłowego zakresu ruchów w nadgarstku i stawie łokciowym.
Ważną rolę w rehabilitacji łokcia tenisisty odgrywa fizykoterapia. Dzięki odpowiednio dobranym zabiegom, w organizmie pacjenta pobudzana jest produkcja kolagenu, co skutkuje poprawą wytrzymałości i struktury ścięgna. Dodatkowo, kompleksowa fizjoterapia wspomaga odbudowę prawidłowego ukrwienia w obszarze dotkniętym schorzeniem. Zabiegi fizykoterapii, które można wykorzystać w leczeniu zapalenia nadkłykcia to:
- Światłolecznictwo,
- Laseroterapia,
- Krioterapia,
- Fala uderzeniowa,
- Magnetoterapia,
- Ultradźwięki (fonoforeza),
- Elektroterapia (jonoforeza, elektrostymulacja).
Faza druga charakteryzuje się stopniowym poddawaniem łokcia tenisisty kolejnym, dodatkowym aktywnościom. Istotnym elementem terapii jest zastosowanie masażu, zarówno poprzecznego, jak i funkcyjnego, który pomaga w regeneracji prostowników nadgarstka. Dodatkowo, techniki mobilizacyjne stawu łokciowego są wykorzystywane, aby poprawić jego ruchomość. Aby zwiększyć elastyczność mięśni, wprowadza się ćwiczenia rozciągające oraz poizometryczną relaksację mięśni (PIR), co pozwala na ich skuteczniejsze rozluźnienie. Wzmacnianie siły mięśni odbywa się poprzez ćwiczenia ekscentryczne, a także za pomocą wzorców ruchowych PNF, które umożliwiają wdrażanie bardziej zaawansowanych aktywności wraz z postępem rehabilitacji.
Konsultacja z ortopedą
Trzeci etap leczenia to tzw. rehabilitacja czynnościowa czyli stopniowy powrót do codziennych czynności – pracy oraz ćwiczeń. Ważnym elementem terapii jest edukacja pacjenta, która ma na celu nauczenie, jak unikać przeciążeń i eliminować ruchy mogące sprzyjać nawrotowi zapalenia nadkłykcia bocznego. Profilaktyka odgrywa tu istotną rolę, aby zapobiec powtórnym urazom. W tej fazie leczenia, rekomendowane jest korzystanie z kinesiotapingu – taśm terapeutycznych odciążających mięśnie.
Brak odpowiedniej terapii łokcia tenisisty zwiększa ryzyko długotrwałych dolegliwości i konieczności interwencji chirurgicznej.