Czym jest kolano skoczka?
Potoczna nazwa kolano skoczka odnosi się do zwyrodnienia więzadła rzepki, czyli struktury stanowiącej przednią część stawu kolanowego. W przebiegu choroby może dojść do jego naderwania, a w skrajnych przypadkach zerwania. Schorzenie to występuje stosunkowo często. Osoby najczęściej dotknięte tą przypadłością to sportowcy uprawiający dyscypliny wymagające, jak sama nazwa choroby wskazuje, licznych wyskoków (koszykarze, łyżwiarze, piłkarze, siatkarze itp.)
Jaka jest przyczyna występowania kolana skoczka?
Spośród różnych przyczyn tego stanu najważniejsze jest nadmierne obciążanie stawu kolanowego podczas sportu, pracy czy codziennych czynności, co powoduje powstawanie licznych mikrourazów, które w dłuższej perspektywie mogą przełożyć się na rozwój choroby. Szczególnie niebezpieczne są aktywności wykonywane bez rozgrzewki, z nieprawidłową techniką, czy też ze zbyt dużą intensywnością. Istotne znaczenie w patomechanizmie choroby mają także zmiany zwyrodnieniowe. Kumulacja tych oraz innych, mniej istotnych czynników prowadzi do obniżania wytrzymałości stawów kolanowych oraz zmniejszenia ich odporności na urazy. Jeśli nie podejmie się leczenia, może dojść nawet do niszczenia więzadła, co niesie za sobą poważne konsekwencje.
Szczególnie w ostatnich latach rosnącym na znaczeniu czynnikiem ryzyka jest otyłość. Zwiększona masa ciała multiplikuje codzienne obciążenie, na jakie narażone są stawy, które mają za zadanie utrzymywanie postawy ciała. Na powstanie tego schorzenia wpływa też obecność innych chorób przebiegających z osłabieniem więzadeł i/lub mięśni, a także obecność urazów tego stawu w przeszłości, szczególnie jeśli nie było ono prawidłowo leczone.
Jakie są objawy kolana skoczka?
Najpowszechniejszym i najbardziej charakterystycznym objawem tej choroby jest ból kolan w okolicy więzadła rzepki (z przodu kolana) oraz tkliwość tego obszaru ciała. Ból zazwyczaj nasila się w trakcie ruchów wyprostnych. W przebiegu choroby dochodzi także do powstania stanu zapalnego. Symptomem jego rozwoju jest obrzęk chorego miejsca, jego ucieplenie oraz zaczerwienienie. Jeśli choroba nie jest leczona dochodzi do osłabienia siły mięśnia czterogłowego, a w skrajnym wypadku może wystąpić jego zanik. Jeśli ból występuje w jednej kończynie, objawem będzie utykanie. Ból może występować tylko w trakcie ćwiczeń, a z czasem pojawiać się także w trakcie wykonywania codziennych czynności takich jak wchodzenie po schodach czy spacer.
Jak lekarz rozpoznaje kolano skoczka?
Tak jak wspomniano wyżej, istotne jest możliwie szybkie zgłoszenie się do poradni ortopedycznej w celu zatrzymania postępu choroby. Rozpoznanie choroby opiera się na wnikliwym wywiadzie, badaniu przedmiotowym, a także badaniach obrazowych, takich jak USG czy rezonans magnetyczny. Badania te pozwalają określić nasilenie i stadium choroby, a także uwidocznić zmiany zwyrodnieniowe w więzadle. Ponadto lekarz stawiając diagnozę może wykonać test na kolano skoczka zwany w literaturze testem Royal London Hospital. Badanie to polega na ocenie tkliwości kolana w wyproście oraz zgięciu, a wynikiem pozytywnym (potwierdzającym rozpoznanie) określamy zmniejszenie bolesności w zgięciu kończyny. Test ten pomaga zróżnicować kolano skoczka od innych schorzeń o podobnym przebiegu.
Jak wygląda leczenie kolana skoczka?
Leczenie jest zróżnicowane w zależności od intensywności choroby oraz wcześniejszych efektów.
Najbardziej pożądanym jest leczenie zachowawcze opierające się na pracy z fizjoterapeutą, uczęszczaniu na rehabilitacje oraz wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie oraz więzadła. Ponadto zaleca się odpoczynek, unikanie obciążania kolana czy też zimne okłady.
W przypadkach dużej bolesności konieczne może być zastosowanie leków przeciwbólowych i/lub przeciwzapalnych. Istotne jest unikanie w przyszłości nadmiernego obciążania uszkodzonego wcześniej stawu, szczególnie bez uprzedniej rozgrzewki. Pomocne jest także rozciąganie po zakończonym treningu. Rodzaj ćwiczeń, jakie zostaną dobrane w leczeniu, jest wybierany indywidualnie w zależności od konkretnego przypadku. Możliwe jest wykonywanie ćwiczeń ekscentrycznych szczególnie dobrze działających na regeneracje układu kostno stawowego lub też terapii manualnej, ćwiczeń obciążeniowych, treningów wzmacniających mięśnie lub innych odpowiednich w danym stanie pacjenta.
Jeśli powyższe metody nie dają wystarczającego rezultatu możliwe jest zastosowanie iniekcji. W zastrzykach stosuje się czynniki wzrostu wyizolowane z krwi pacjenta, które wspomagają więzadła kolana w regeneracji. W tym schorzeniu odradza się jednak miejscowe zastrzyki sterydowe, ponieważ mogą one zwiększać skalę obrażeń. Inne substancje, które mogą pozytywnie wpłynąć na regenerację są szpik kostny, czy też kwas hialuronowy. Stosowanie iniekcji ma jednak istotne ograniczenie w postaci znacznie zróżnicowanej odpowiedzi osobniczej na leczenie.
W rzadkich sytuacjach, gdy powyższe metody nie pozwolą na pełną regenerację możliwe jest leczenie chirurgiczne. Zabieg polega na usunięciu patologicznych części więzadła, oczyszczeniu jego miejsca przyczepu, a w niektórych przypadkach także „doczepienia” właściwie zbudowanej części więzadła. Operacje wykonuje się metodą artroskopii kolana, co gwarantuje niską inwazyjność oraz szybszy powrót do sprawności. Po zabiegu wskazane jest noszenie ortezy, uczęszczanie na rehabilitację oraz unikanie treningów, a powrót do sprawności zajmuje około 4-6 miesięcy.
