Koksartroza, czyli zwyrodnienie stawu biodrowego, to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń narządów ruchu. Objawiająca się bólem pachwiny, kolan lub odcinka lędźwiowego kręgosłupa, choroba ta może znacznie ograniczać codzienne aktywności i zdolność do poruszania się pacjenta. Dotyka nie tylko seniorów, ale także młodsze osoby. Dowiedz się, jak powinna wyglądać odpowiednia profilaktyka i leczenie.
Co to jest koksartroza?
Koksartroza (coxarthrosis) to przewlekła choroba narządu ruchu polegająca na postępującej destrukcji chrząstki stawowej biodra. U zdrowej osoby działa ona jak amortyzator, zapobiegający tarciu pomiędzy kośćmi i zapewniający swobodę poruszania się. Jednak w przypadku zwyrodnienia stawu biodrowego chrząstka traci swoje właściwości, przez co dochodzi do stopniowego odsłonięcia powierzchni kostnych. Postępująca choroba może prowadzić do obrzęków, stanów zapalnych błony maziowej oraz licznych zaburzeń funkcjonalności narządów ruchu.
Istnieje kilka typów zwyrodnienia stawu biodrowego. Najczęściej obejmuje ono tylko jeden ze stawów – mówimy wtedy o koksartrozie prawo- lub lewostronnej. Tego typu dolegliwość objawia się w sposobie chodzenia. Osoba chora stara się bowiem nie obciążać zwyrodniałego biodra i przenosi ciężar ciała na drugą nogę. Może to prowadzić do stopniowego zaniku mięśni po stronie dotkniętej schorzeniem. Koksartroza obustronna, obejmująca dwa stawy, występuje rzadziej. W tym wypadku pacjenci mają tendencję do przenoszenia ciężaru ciała na zewnętrzne powierzchnie stóp, co powoduje niestabilność chodu i często prowadzi do upadków.
Ze względu na charakter schorzenia można wyróżnić koksartrozę pierwotną, powodowaną przez predyspozycje genetyczne oraz koksartrozę wtórną, która rozwija się pod wpływem czynników zewnętrznych.
Koksartroza – przyczyny
Koksartroza stawu biodrowego może być efektem wad wrodzonych, prowadzonego trybu życia, chorób towarzyszących lub naturalnego procesu starzenia się organizmu. Do czynników sprzyjających rozwojowi tego typu zwyrodnienia należą:
- nadwaga,
- siedzący tryb życia,
- skolioza,
- przebyte urazy biodra lub miednicy,
- dysplazja stawu biodrowego,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- choroby metaboliczne,
- nadmierne przeciążanie stawów biodrowych.
Koksartroza – objawy
W początkowym stadium koksartroza objawia się bólem odczuwanym podczas poruszania się i obciążania kończyny. Inicjalnie promieniuje on nie z samego biodra, ale z okolic pachwiny, stawu kolanowego lub lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Z czasem ból obejmuje także staw biodrowy oraz zaczyna być dotkliwy w spoczynku i podczas snu. Ponadto wraz z postępem choroby pojawiają się skurcze mięśni, poranna sztywność i charakterystyczne trzeszczenie stawu.
Jak wyleczyć koksartrozę?
Sposób leczenia koksartrozy zależny jest od stopnia zaawansowania choroby oraz wieku i ogólnego stanu zdrowia osoby chorej. Najczęściej podejmuje się leczenie zachowawcze – niewymagające pobytu w szpitalu, skupiające się na farmakoterapii i fizjoterapii. Należy przy tym pamiętać, że całkowite wyleczenie zwyrodnienia stawu biodrowego jest niemożliwe. Wszelkie zabiegi mają charakter objawowy, a ich celem jest zmniejszenie lub wyeliminowanie odczuwanych dolegliwości.
Leczenie farmakologiczne, zalecane we wczesnym stadium koksartrozy, pomaga w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych. Do najczęściej przypisywanych substancji zaliczają się ibuprofen, ketoprofen i diklofenak. Leki mogą być podawane doustnie lub miejscowo w formie maści lub żelu. W niektórych przypadkach środki farmakologiczne – takie jak sterydy czy preparaty na bazie kwasu hialuronowego – aplikowane są bezpośrednio do stawu przy asyście lekarza.
Zaawansowana koksartroza może wymagać operacji. Dostępne obecnie zabiegi operacyjne obejmują usztywnienie stawu, osteotomię oraz endoprotezoplastykę. Ta ostatnia stosowana jest najczęściej. Polega na zastąpieniu zwyrodniałego stawu biodrowego implantami ortopedycznymi i w wielu przypadkach stanowi szansę na permanentne wyeliminowanie bolesnych dolegliwości.
Koksartroza – rehabilitacja
W wielu przypadkach koksartrozy konieczne okazuje się leczenie rehabilitacyjne. Odpowiedni zakres ćwiczeń czynnych i biernych zostaje wówczas dobrany przez fizjoterapeutę z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji oraz postępu choroby pacjenta. Tak przypisana aktywność fizyczna ma na celu usprawnienie i zwiększenie ruchomości stawu oraz wzmocnienie mięśni. Fizjoterapia może też zostać rozszerzona o terapię manualną, fizykoterapię i kinezyterapię oraz dodatkowe zabiegi rehabilitacyjne – specjalistyczne masaże, krioterapię, elektroterapię i zabiegi laserowe.
Celem rehabilitacji, podobnie jak leczenia farmakologicznego, jest zmniejszenie dokuczających pacjentowi dolegliwości. Odpowiednio dobrane zabiegi i ćwiczenia pomagają zahamować postęp choroby, a w niektórych przypadkach umożliwiają odroczenie operacji.
Konsultacja z ortopedą
Koksartroza a renta
Bolesne dolegliwości oraz ograniczona ruchomość stawów związane z koksartrozą mogą wpływać na zdolność do wykonywania pracy zawodowej. Równie uciążliwe mogą okazać się wizyty u lekarza oraz udział w regularnej rehabilitacji, nieraz skutkujące koniecznością zwolnienia się z pracy.
O ile koksartroza nie powoduje niezdolności do wykonywania obowiązków zawodowych, osoba chora może kontynuować pracę. Niemniej jednak, istnieje opcja ubiegania się o przyznanie renty z powodu zwyrodnienia stawu biodrowego. W takim przypadku o prawie pacjenta do renty decyduje komisja lekarska.
